Canlılar enerji ihtiyaçlarını karşılamak için beslenmek zorundadır. Fakat bazen dışarıdan besin almak tek başına yeterli olmaz. Çünkü büyük besin molekülleri hücre zarından geçemezler. Besinlerin hücre zarın-dan geçebilecek büyüklüğe kadar parçalanmasına sindirim, bu olayın gerçekleştiği sisteme de sindirim sistemi denir. Sindirim olayının gerçekleşebilmesi için su ve enzim mutlaka gereklidir.
Canlıların bir kısmı sindirilmiş besini dışardan hazır alırken, bir kısmı da aldığı besini kendisi sindirir.
a) Disaridan sindirilmemis besini hazır alan canlılar:
Boyle canlilar genellikle parazit canlılardir, bağırsak solucanı gibi). Bunlarda sindirim olayından ve sindirim sisteminden bahsedilemez.
b) Dışarıdan sindirilmemiş besin alan canlılar:
Böyle canlıları da ikiye ayırabiliriz.
1. Sindirim sistemi taşımayan canlılar: Bir hücreli- , ler, sünger sölentere gibi omurgasız canlılar.
2. Sindirim sistemi taşıyan canlılar: Hayvanların büyük bir çoğunluğu
Sindirim bir hidroliz olayıdır. Yani sulu ortamda büyük molekOIIO besin maddelerinin enzimlerle küçük mole-küllü besin maddelerine parçalanmasıdır. 0 halde sindirim olayının amacı besinleri hücre zarından geçebi-lecek büyüklüğe parçalamaktır diyebiliriz.
Sindirim olayı ikiye ayrılır:
1. Mekanik Sındirim: Besinlerin enzim kullanılmadan fıziksel olarak parçalanmasına mekanik sindirim denir. Ağızda dişler, mide ve bağırsaklarda ise kaslar yardı-mıyla gerçekleşir. Mekanik sindirimin amacı besinle-rin sindirim yüzeyini artırarak enzimlerin etkisini hız-landırmaktır.
2. Kimyasal Sindirim: Besinlerin su ve enzimler yar-dımıyla parçalanmasıdır. Ağızdan bağırsaklara doğru kimyasal sindirim artar.
Kimyasal sindirim ikiye ayrılır:
1. Hücre içi sındirim: Hücre içine alınan besin mole-küllerinin lizozomlarda sindirilmesine denir.
2. Hücre dışı sindirim: Besinlerin hücre dışında sin-dirilmesine denir. Bu olayda hücreler dış ortama enzim salgılar. Bu enzimler büyük moleküllü besinteri parçalayarak hücre içine alınmasını sağlarlar.
Hücre içi sindirim
Süngerlerde, sölenterlerde amip, öglena, terliksi hay-van gibi tek hücrelilerde, akyuvarlarda, bitki hücrele-rinde görülür.
Hücre dışı sindirim
Çürükçül canlılarda, ekmek küfünde, omurgalı ve omurgasız (süngerler ve sölentereler hariç) hayvanlar-da hücre dışı sindirim görülür.
Omurgasız hayvanların çoğunda omurgalıların hep-sinde ağızla başlayıp, anüsle biten bir sindirim kanalı vardır. Hücre dışı sindirim bu kanalda olur. Bu kanalın uzunluğu kıvrımlı veya düz oluşu bu hayvanların bes-lenme şekline göre değişir
İNSANDA SİNDİRİM SİSTEMİ Sindirim sisteminin bölümleri:
1. Ağız: Dişler, dil, tükrük bezleri, dudaklar
2. Yutak 3. Yemek borusu
4. Mide 5. ince bağırsak
6. Kalın bağırsak 7. Anüs
Sindirime yardımcı organlar:
1. Karaciğer 2. Pankreas 3. Tükrük bezleri